W dniu 23 marca 2023 roku w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej odbył się briefing prasowy Wiceministra Rodziny i Polityki Społecznej Pawła Wdówika, podczas którego zostały ogłoszone założenia projektu ustawy o świadczeniu wspierającym. Rząd planuje wprowadzenie nowego wsparcia finansowego, jednocześnie zachowując prawa nabyte dotyczące dotychczasowych form pomocy państwa (rodzina osoby z niepełnosprawnością ma dokonać wyboru, z którego prawa skorzysta).
W związku z dużą dynamiką wydarzeń związaną z prowadzonymi protestami osób z niepełnosprawnością oraz ich opiekunów i niepewnością związaną z tym czy projekt zostanie przewidziany do konsultacji publicznych, zdecydowaliśmy się na przekazanie pierwszych uwag fundacji do projektu umieszczonego na stronie Rządowego Centrum Legislacji (pismo znajduje się na dole strony).
Zachęcamy do zapoznania się z omówieniem założeń prezentowanego projektu, a także odpowiedziami na pytania przygotowanymi przez Mnisterstwo. Poniżej umieszczamy materiał wideo z wystąpieniem Pawła Wdówika, Sekretarza Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej. Pod wspomnianym materiałem opisujemy kontekst obecnej sytuacji i umieszczamy pismo przekazane przez fundację Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marlenie Maląg.
Od wielu lat w polskim systemie prawnym istnieje dyskryminacja osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów. Jest ona utrwalona między innymi przez niewykonanie dwóch wyroków Trybunału Konstytucyjnego - z 2014 (sygn. akt K 38/13) i 2019 (sygn. akt SK 2/17) roku. Przypominamy, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Co to w praktyce oznacza? Dla uzyskania należnych świadczeń, przy braku zmian ustawowych, obywatel musi domagać się należnych mu praw poprzez długotrwałe, kosztowne i czasochłonne postępowania sądowe. Zaznaczamy, że mówimy o konieczności podjęcia takich działań przez osoby, które mają do czynienia z niepełnosprawnością w rodzinie.
Państwo zamiast być rzecznikiem osób słabszych, staje się narzędziem, które pogłębia wykluczenie społeczne. Dotyczy to, między innymi, rozróżnienia świadczeń ze względu na wiek, w którym powstała niepełnosprawność, stopnia pokrewieństwa pomiędzy opiekunem i osobą wymagającą opieki, zasad i wysokości przyznawanych świadczeń. Mimo licznych apeli Rzecznika Praw Obywatelskich, wciąż wiele ze wspomnianych spraw pozostaje nierozstrzygniętych. Liczymy na to, że nowe prawo wyjdzie naprzeciw tym problemom i będzie poddane szerokim konsultacjim społecznym. Będziemy przyglądać się podejmowanej inicjatywie legislacyjnej.
Przedstawiamy poniżej pierwsze uwagi Fundacji Mukobohaterowie do części projektu oraz projekt ustawy o świadczeniu wspierającym.
Kliknij na miniaturę, aby otworzyć w nowej karcie
Przedstawiamy poniżej fragment zapytania rodzica dotyczącego planów związanych z ochroną praw nabytych świadczenia pielęgnacyjnego, z jednoczesnym zachowaniem krytykowanych przez nas rozwiązań związnych z utrzymaniem braku możliwości podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Rodzic w swoim piśmie zapytał:
(...) Art. 49 projektu zakłada iż osoby, które dotychczas miały prawo do świadczenia pielęgnacyjnego (...), zachowają prawo do świadczenia na zasadach dotychczas obowiązujących.
Dotychczasowe zasady nie przewidują możliwości dorabiania do świadczenia pielęgnacyjnego.
Czy powyższe oznacza, iż zamiarem autorów projektu jest aby opiekunowie, którzy dotychczas korzystali ze świadczenia pielęgnacyjnego, a nie przejdą na świadczenie wspierające, nadal byli objęci zakazem dorabiania - aż do wygaśnięcia przysługującego im świadczenia (...)?
Najważniejsze w naszej ocenie fragmenty odpowiedzi pracownika Ministerstwa brzmią następująco (podkreślenie własne):
Zaproponowane w projekcie ustawy o świadczeniu wspierającym przepisy przejściowe (art. 48 ust. 1-4 i art. 49) mają zapewnić ochronę praw nabytych przez opiekunów osób niepełnosprawnych, którzy nabyli lub nabędą prawo do świadczeń opiekuńczych, w tym prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, na podstawie przepisów dotychczasowych. Oznacza to, że na podstawie ww. przepisów przejściowych, osoby, które nabyły lub nabędą prawo do świadczenia pielęgnacyjnego za okres przed wejściem w życie ustawy, będą mogli zachować do niego prawo na zasadzie ochrony praw nabytych, na dotychczasowych warunkach, tj. w szczególności bez możliwości podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.
(...)
Tak więc, jeśli osoba niepełnosprawna nie będzie korzystała ze świadczenia wspierającego, to jej opiekun otrzymujący dotychczas świadczenie pielęgnacyjne, w pełni zachowa prawa nabyte do otrzymywanego świadczenia, tj. będzie mógł je dalej pobierać na dotychczasowych zasadach (czyli bez możliwości dorabiania) do końca okresu na który dane świadczenie zostało mu przyznane oraz kontynuować pobieranie danego świadczenia w przypadku uzyskania przez osobę niepełnosprawną kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności/znacznym stopniu niepełnosprawności.
Jednocześnie należy zauważyć, że opiekun osoby niepełnosprawnej który nabył prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na dotychczasowych zasadach, w każdej chwili będzie mógł zrezygnować z jego pobierania i ubiegać się od dnia 1 kwietnia 2023 r. [sic!] o zmodyfikowane świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach tj. z możliwością dorabiania do corocznego limitu w wysokości sześciokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego na dzień 31 grudnia danego roku.
Pełną treść odpowiedzi Dyrektor Biura Generalnego MRiPS, z dnia 11 kwietnia 2023 umieszczamy poniżej.
Kliknij na miniaturę, aby otworzyć w nowej karcie
Data ostatniej aktualizacji: 11 kwietnia 2022